Pak jou geweer vir akkurater skiet

Kliek hier om die artikel af te laai.

Houtkolwe wat swel en krimp as gevolg van die klimaat, kan lei to wisselende akkuraatheid. Dit kan help as jy die geweer pak, skryf CASSIE NIENABER.

SA JAGTER Junie 2013

Vir ’n geweer om konstant akkuraat te skiet, moet die staaldele mooi knus in die kolf lê, op die regte plekke raak (of nie raak nie) en glad nie onder spanning wees wanneer die borgskroewe (aksieboute) vasgedraai is nie. Houtkolwe wat krom trek of swel en krimp as gevolg van die wisselende voginhoud van die omgewing, of kolwe wat deurweek is met olie kan veroorsaak dat die staal op plekke druk waar dit nie moet nie. Wanneer die skoot dan afgevuur word, reageer die staal nie elke keer op dieselfde manier nie en die gevolg is dikwels wisselende akkuraatheid.

Om te verseker dat die staal reg in die kolf lê is dit dus raadsaam om die geweer te pak. Dit beteken dat een of ander tipe epoksie in die loopkanaal en die deel waar die aksie rus geplaas word en die borgskroewe/boute weer vasgedraai word terwyl die epoksie nog nat is. Die epoksie neem dan die vorm van die loop en aksie se onder- en sykante aan en waarborg dat die kolf en staal goed pas.

Alhoewel ek aanbeveel dat ’n bekwame geweersmid hierdie takie verrig, kan dit heel suksesvol deur enigiemand gedoen word met die nodige voorsorg. Gewoonlik word ’n epoksie, gemeng met ’n verharder en soms staal/aluminium-vylsels, gebruik as pakmateriaal. Die belangrikste eienskappe wat die epoksie moet hê, is om met minder as 1% te krimp wanneer dit droog, dit moet ook sterk, baie hard, onsaampersbaar en bestand wees teen geweerolies en skoonmaakmiddels. Dit moet baie goed aan die kolf bind. Omdat hout swel, krimp en selfs krom trek, help dit gewoonlik baie om enige houtkolf met epoksie te pak, want dit seël ook die hout aan die binnekant teen vog. Selfs sintetiese kolwe kan baat met pak, want soms word die inlaatwerk vir die staal nie behoorlik gedoen nie en dan is die aksie onder spanning wanneer die boute vasgedraai word.

’n Uitstekende plaaslike produk is Eli-Fil FR912 Standard Steel Putty van Elite Chemical Industries in Alberton, (011 864 4620/3). Devcon Steel Putty is ook goed, maar heelwat duurder. Die “putties” is minder loperig as vloeibare tipes epoksie en werk makliker.

Wanneer jy gewere pak, onthou om alles waaraan jy nie wil hê die epoksie moet vasplak nie, af te skerm. Laat na om dit te doen en jy gaan jou as afsukkel om die staal en kolf te skei. Die metode wat meestal die beste resultate lewer, is om slegs twee areas van die aksie te pak, naamlik by die stert of “tang” (die heel agterste deel van die aksie/ romp, waar die agterste bout vastrek) en die terugskop-nok of recoil lug/ring-area (naby waar die loop en aksie aanmekaar bout en die voorste borgskroef vasdraai). Die middelste gedeelte van die aksie of romp hang dus vry. (Sien foto 2)

Vir die meeste gewere werk ’n loop wat grootliks vry hang (free float) goed – slegs
die eerste 40 tot 60mm van die loop (die vet deel ook bekend as die Knox-vorm) word dan gepak. Voordat jy die geweer pak, verwyder hout uit die loopkanaal om te verseker dat daar ten minste ’n 0.5 tot 1mm-speling tussen die loop en die hout is. ’n Karton besigheidskaartjie moet gemaklik tussen die loop en die hout kan ingly. In sommige gevalle kan ’n baie dun loop egter meer akkuraat skiet met ’n drukpunt onder die loop naby die voorpunt van die kolf.

Sintetiese kolwe met ’n slap voorlaai wat maklik buig of vervorm kan stewig gemaak word deur ’n staalstaaf van 6mm deursnee in die voorlaai in te laat en vas te sit met epoksie. Natuurlik steeds met ’n gaping om die loop vry te laat hang.

Die terugskop-nok (recoil lug) moet slegs aan sy agterkant gepak word. Hou enige epoksie weg van die kante. Daar moet ’n speling wees tussen die staal en die kolf sodat die staal nie vasgeknyp word of teen die kolf vasskop as jy skiet nie.

WENKE:
• Gebruik ’n stewige werksbank waarop ’n bankskroef gemonteer is. Skerm die kake van die skroef voldoende af om te verhoed dat die kolf beskadig word as jy dit daarin vasknyp. (Sien foto 1)
• Verwyder die teleskoop, ringe, sneller (slegs indien jy gemaklik voel daarmee), magasynkas, voerplaat en veer. Verwyder nou alle olie van die aksie/loopgedeelte.
• Meet die dikte/diepte van die kolfmateriaal by die gate van die twee borgskroewe/boute in die kolf. Gebruik ’n koeldrankstrooitjie wat effe los oor die boute se skagte pas en sny vir elke bout ’n seksie na die lengte van die boonste mates. Bêre dit vir latere gebruik.
• Soos reeds genoem, verwyder materiaal uit die loopkanaal totdat die loop vry hang. Gebruik enige ronde pyp, met ’n deursnee sodat dit, met skuurpapier daarom gedraai, in die loopkanaal pas. Dit help om die kolf gereeld 180° in die bankskroef te draai gedurende die proses.
• Op die dele van die kolf soos aangedui in foto 2 en 3, word so 3 tot 5mm dikte van die kolfmateriaal verwyder. Onthou ook om materiaal te verwyder waar die recoil lug gaan druk. Klein gedeeltes materiaal kan aan die rande van die kolf agtergelaat word om te verhoed dat die staal nie te diep in die epoksie insak tydens die pakprosedure nie. Aluminium pilare (pillar bedding) kan vasgesit word in die gate van die boute (nadat die gate daarvoor groter uitgeboor is) om te verhoed dat die kolf saampers wanneer die borgskroewe vasgedraai word. Pilare kan ook met die epoksie gevorm word. Die gate vir die borgskroewe kan met ’n 13mm-boor uitgeboor word. Om pilare van epoksie te probeer maak is egter makliker gesê as gedaan so beginners moet dit dalk nie aanpak nie.
• Om te verseker dat daar ’n speling is tussen die kolf en die staal waar die twee nie aan mekaar moet raak nie, bring een of twee lae maskeerband op die staal aan (dit sal net werk as jy voor die tyd genoegsaam materiaal van die kolf verwyder het om plek te maak vir die maskeerband). Onthou slegs die agterkant van die recoil lug mag aan die kolf raak, asook sowat 25mm van die aksie reg agter die recoil lug. Die tang mag ook nie op enige ander plek behalwe aan sy onderkant op die kolf/epoksie druk nie. (Sien foto 4, 5 en 6) Dele in blou is waar daar ’n gaping van 0.1mm of meer tussen die epoksie en staal moet wees. Dele in rooi is waar daar volle kontak tussen staal en epoksie is.
• Die sneller word deeglik met elektriese isoleer- of maskeerband toegedraai. Enige verdere dele of openinge waarbinne daar nie epoksie moet wees nie, word met modelleer-(speel-)klei gevul en afgewerk. Hoe netjieser en deegliker hierdie taak gedoen word, hoe beter lyk die uiteindelike pakwerk en hoe makliker skei die staal en kolf later. Gebruik klei ook om selfs die kleinste gaatjies te vul en die kontakvlakke na jou smaak te vorm. Opgefrommelde papier kan in groot openings soos die magasynopening en kamer gedruk word en daarna met die klei geseël word. (Sien foto 7) Onthou, wanneer die aksie in die kolf geplaas word, word die epoksie onder druk in selfs die kleinste opening geforseer.
• Vorm buffers met klei om die vloei van epoksie in te perk soos aangedui op foto 8 en ander, in groen aangedui. Toets deur die aksie in en uit die kolf te pas totdat jy tevrede is met die buffers se werking en pas.
• Om te verseker dat jy na die pakkery ’n loop het wat in die middel van die loopkanaal lê, draai isoleerband om die loop net kort van die voorpunt van die voorlaai. Draai net soveel om dat die loop in die kanaal sentreer sonder om dit verder uit of op te lig of die loop onder spanning te plaas wanneer die aksie vasgetrek word.
• Bevestig dat jy 100% tevrede met jou voorbereiding is. Smeer skoenpolitoer (die alledaagse tipe uit die blikkie) liggies op ALLE dele waaraan die epoksie nie moet bind nie, ook oor die klei, maskeerband, boute, ensovoorts. Vryf effe op en herhaal. Plak selfs die ruitwerk op die voorlaai en pistoolgreep met maskeerband toe om te verhoed dat epoksie wat uitpeul daarin beland.
• Plaas die snellerbeuel/magasynplaat in posisie en plak dit met maskeerband aan die kolf vas. Plaas die boute in plek en plak ook maskeerband oor hul koppe om te keer dat hulle uitval. Skuif die korrekte lengte strooitjie wat jy gebêre het oor elke skroef se skag om te verhoed dat epoksie aan die boute kom. Klamp die kolf horisontaal in jou bankskroef in posisie sodat jy steeds van onder af toegang het tot die boute.
(Sien foto 9)

• Meng die epoksie PRESIES volgens die vervaardiger se aanduidings. Gewoonlik werk dit goed om die hoeveelhede af te weeg. So 100 tot 150 gram epoksie is gewoonlik genoeg vir die gemiddelde geweer. Maak eerder te veel as te min aan. Gebruik ’n sosatiestokkie en werk die epoksie versigtig van bo af in rondom die borgskroewe tot teen die snellerbeuel/ magasynplaat (as jy pilare van epoksie wil maak). Wees versigtig om geen epoksie op die boute se skroefdraad te kry nie en hou die epoksievlak laer as die skroefdraad. Daarmee klaar, plaas genoeg in al die ander dele van die kolf wat gevul moet word.
• Kry nou iemand om te help – laat sak die aksie/loop STADIG in posisie terwyl jou helper gereed sit om die maskeerband van die skroefkoppe af te haal en hulle liggies te begin indraai. Laat beide eers liggies vat voordat jy hulle verder indraai. Wees uiters versigtig dat daar nie epoksie op die skroefdraad of in hulle gate beland nie. ’n Gat vol epoksie veroorsaak dat die skroef nie tot die korrekte diepte indraai nie en die staal daarom te hoog in die kolf sal lê.
• Draai die boute een vir een STADIG in tot die belyning van kolf en staal reg is. Gewoonlik is dit wanneer die boonste rand van die kolf en die aksie se laaiopening (loading port) op een vlak is en die middel van die loop oplyn met die boonste rand van die kolf. Moenie die boute te styf vasdraai nie anders kan jy bloot weer spanning op die aksie plaas.
• Verwyder die oortollige epoksie wat uitpeul en laat staan die geweer vir so twee ure. Draai die boute effens los en weer vas om te verseker dit bind nie aan die epoksie nie. Wees versigtig om nie aan die kolf of staal te druk of stremming daarop te plaas nie. Skraap epoksie wat uitpeul gelyk met die kolf se rande af en vee skoon. Herhaal die proses weer na twee ure en laat die geweer dan vir 72 uur met rus sodat die epoksie behoorlik kan verhard.
• Skroef die boute uit en verwyder die staal uit die kolf. Wikkel die staal met klein bewegings opwaarts uit die kolf. Werk stadig en versigtig. Indien nodig, gebruik ’n rubberhammer om die loop net voor die kolf liggies opwaarts te tik. Indien die kolf en staal moeilik skei, plaas die geweer in ’n vrieskas vir ’n uur of twee – die hout, staal en epoksie krimp teen verskillende tempo’s en maak die skeidingsproses makliker.
• Verwyder alle maskeerband en klei, maak die staal skoon met thinners waar nodig, olie dit dan liggies en sit alles aanmekaar. Draai die boute teen 40 duim/ pond (4.5 Newton Meter) vas. Dit is omtrent soveel soos ’n gemiddelde man ’n skroef met een hand en ’n skroewedraaier kan vasdraai.
• Laat die epoksie vir ’n verdere week set voordat die geweer geskiet word.
• Indien die geweer ’n dun loop het en nie met ’n vryhangende loop wil groepeer nie, kan dit help om ’n drukpunt onder die loop naby die voorpunt van die kolf te maak. Klamp die geweer onderstebo in die bankskroef en hang ’n gewig van 2kg aan die punt van die loop. Sny uit dun karton strokies wat naby die kolf se voorpunt tussen die loop en loopkanaal ingeskuif kan word tot dit styf inpas. Verwyder die aksie uit die kolf en vorm naby die kolf se voorpunt met klei ’n dam vir die epoksie. Sit politoer aan die loop en sit die geweer aanmekaar met epoksie en die korrekte aantal kartonstrokies as spasieerders. Die epoksie sal ’n drukpunt vorm wat ongeveer 2kg opwaartse druk op die loop plaas. Die nadeel van ’n drukpunt is dat die geweer (die koeëls) se impakpunt skuif indien daar opwaartse druk op die kolf se punt geplaas word of indien die kolf krom trek weens wisselende klimaatstoestande.